Son dönemde İstanbul'daki metrobüs hattında yaşanan kazalar, yangınlar ve arızalar, şehir sakinlerinde büyük endişe yaratmaya başladı. Her gün milyonlarca insanın kullandığı bu toplu taşıma hattında, özellikle yoğun saatlerde yaşanan kalabalık ve güvenlik sorunları artık göz ardı edilemez hale geldi. İstanbul'daki toplu taşıma sisteminin en önemli parçalarından biri olan metrobüs hattında, sefer süresi ve kapasite sorunları ile baş etmek her geçen gün daha zor hale geliyor.
İstanbul'da Metrobüs Hatları Tıkanmış Durumda
İstanbul'da Avcılar-Zincirlikuyu ve Avcılar-Beylikdüzü gibi yoğun metrobüs hatları, her gün binlerce yolcuyu taşımakla görevli. Normal şartlarda bu hatlarda yolculuk sürelerinin 60 ila 95 dakika arasında değişmesi gerekirken, yoğun saatlerde bu süreler çok daha uzuyor. 610 metrobüs aracının hizmet verdiği hatta, tüm araçların aynı anda sefere çıkamaması ise kalabalık ve uzun bekleme sürelerine neden oluyor.
Özellikle sabah işe gidiş ve akşam eve dönüş saatlerinde, “zirve saatler” olarak adlandırılan dönemlerde metrobüs duraklarında oluşan kalabalık, "balık istifi" şeklinde bir yolculuğu kaçınılmaz hale getiriyor. Yolcular, kapasitelerinin çok üstünde yolcu taşıyan bu araçlarda hem fiziksel hem de psikolojik olarak zorlanıyorlar. Bu durum sadece yolcular için değil, aynı zamanda metrobüs sürücüleri ve araçlar için de ciddi stres ve teknik sorunlar yaratıyor.
"Metrobüs Ömrünü Doldurdu"
İstanbul Ticaret Üniversitesi Ulaşım Bölümü Müdürü Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı, metrobüs hattının artık kapasite ve güvenlik açısından yetersiz olduğunu belirtti. Ilıcalı'ya göre, metrobüs hattı hem kapasite açısından hem de teknik anlamda sürdürülebilir değil. "Metrobüs hattı, lastik tekerlekli metro hattına dönüştürülmeli" diyen Ilıcalı, bu dönüşümün yolculuk kapasitesini ikiye katlayacağını ve güvenli yolculuk için otonom sistemlerin devreye girmesi gerektiğini vurguladı.
İETT'ye sundukları projeye göre, metrobüs hattının 9 ay içerisinde lastik tekerlekli metro hattına dönüştürülebileceğini belirten Ilıcalı, böylece hem elektrikli sistemlerle emisyonların azalacağını hem de toplu taşımada güvenliğin artırılacağını ifade etti. Bu öneri, İstanbul’da her gün bir milyondan fazla insanın kullandığı metrobüs hattında seyahat kalitesini yükseltebilir.
Raylı Sistem Çözümü Gündemde
Şehir Planlama Uzmanı Erhan Demirdizen, metrobüslerin mevcut kapasiteleriyle uzun hatlarda çalıştırılmasının sürdürülemez olduğunu belirtti. Demirdizen’e göre, metrobüs hattının raylı sisteme dönüştürülmesi üzerinde ciddi şekilde durulmalı. Eğer bu mümkün olmazsa, metrobüse olan talebin farklı ulaşım türlerine dağıtılması gerektiğini ifade eden uzman, alternatif çözümler üzerinde çalışılmasının önemine dikkat çekti.
Demirdizen ayrıca, İstanbul’da yaşanan trafik ve toplu taşıma sorunlarının 45 yıllık plansız büyüme sonucunda ortaya çıktığını vurguladı. İstanbul'un bu yoğunluğu kaldırmasının zor olduğunu belirten uzman, "Türkiye nüfusunun %20’si İstanbul’da yaşıyor ve bu durum 'ucu olmayan şehir sendromu' olarak tanımlanıyor" dedi. İstanbul’un nüfusunun azalmadığı ve farklı bölgelerde çekim merkezleri yaratılmadığı sürece bu sorunların çözülmesinin imkansız olduğunu dile getirdi.
Metrobüsler Güvenli Mi?
Son dönemlerde yaşanan kazalar ve yangınlar, metrobüslerin güvenliği konusunu tekrar gündeme getirdi. Otomobil-Otoyol Uzmanı Yüksek Mühendis Alpay Lök, "Metrobüsler güvenli mi?" sorusuna, “Kısa yanıt: Hayır” diyerek, sistemin başlangıçta planlandığı şekilde kullanılmadığını belirtti. 2006 yılında yapımına başlanan metrobüs hattı, başlangıçta 50 km/h hız sınırına sahipti ancak daha sonra bu sınır kaldırıldı ve hat üzerinde hız sınırının 60 km/h'a kadar çıkmasına izin verildi.
Lök, metrobüslerin kazalarını önlemek için hız sınırının yeniden düşürülmesi gerektiğini ve araçlara Gelişmiş Acil Fren Sistemi (AEBS) takılması gerektiğini savunuyor. Ayrıca, metrobüs araçlarının bakımlarının daha sıkı denetim altında yapılması gerektiğini de ekliyor.
Çözüm: Metrobüs Hattının Yeniden Planlanması
İstanbul’da metrobüs hattı, başlangıçta kısa vadeli bir çözüm olarak düşünülmüş ancak zamanla şehrin en kritik toplu taşıma aracı haline gelmiştir. Ancak hem hat uzunluğu hem de yolcu kapasitesi göz önüne alındığında, mevcut sistemin yeterli olmadığı açıkça görülmektedir.
Metrobüs hattının lastik tekerlekli metro sistemine dönüştürülmesi önerisi, birçok uzman tarafından destekleniyor. Bu dönüşümle birlikte, daha güvenli ve verimli bir toplu taşıma ağı oluşturulabileceği düşünülüyor. Aynı zamanda, metrobüse olan yoğun talebin farklı ulaşım araçlarına dağıtılması da önemli bir çözüm olarak sunuluyor. Şehir genelinde toplu taşıma ağlarının daha dengeli bir şekilde planlanması ve raylı sistemlerin yaygınlaştırılması, İstanbul'daki toplu taşıma sorunlarının çözümü için önemli bir adım olabilir.
İstanbul’un Trafik ve Toplu Taşıma Sorunu Nasıl Çözülür?
İstanbul’un trafik ve toplu taşıma sorunlarının çözümü için kısa vadede büyük bir dönüşüm sağlanması beklenmiyor. Ancak orta ve uzun vadede toplu taşıma sistemlerinin genişletilmesi, raylı sistemlerin yaygınlaştırılması ve metrobüs hattının iyileştirilmesi ile şehrin toplu taşıma kalitesi artırılabilir. Aynı zamanda, farklı bölgelerde çekim merkezleri oluşturularak, İstanbul üzerindeki nüfus baskısının hafifletilmesi, şehirde yaşanan ulaşım kargaşasının çözümü için kritik önem taşıyor.
