Son yıllarda “Kürt böreği mi yoksa küt böreği mi?” sorusu, hem sosyal medyada hem de mutfak dünyasında tartışma konusu oldu. Böylesine leziz bir böreğin kökeni ve isminin doğru kullanımı hakkında çeşitli rivayetler ortaya atılmış durumda. Aslında bu börek, Osmanlı mutfak kültüründe "sade küt böreği" ya da sadece "sade börek" olarak biliniyor. Bu yazımızda Kürt böreğinin gerçek adı, tarihi ve kime ait olduğu hakkında detaylı bilgiler sunacağız.
Küt Böreği mi Kürt Böreği mi?
Kürt böreği olarak bilinen bu lezzet, aslında küt böreği adıyla anılmalıdır. Tarihi kaynaklara baktığımızda, Osmanlı mutfağının eski tariflerinde “sade küt böreği” olarak geçtiği görülür. Ancak yıllar içinde halk arasında “Kürt böreği” gibi farklı isimlerle anılmaya başlanmıştır. Özellikle farklı yörelerde yanlış bir şekilde isimlendirilmiş olması, günümüzde bu tartışmanın kaynağını oluşturuyor.
Bazı kaynaklarda, böreğin isminin bir hikâyeye dayandığı öne sürülüyor. Bu hikâyeye göre, 1890’lı yıllarda Bingöl’de yaşayan Kürt Mehmet Alkan (namıdiğer Rengo) bu böreği yaparak yaygınlaştırmış. Ancak mutfak tarihçilerine göre, bu rivayet gerçeği yansıtmıyor.
Kürt Böreğinin Kökeni Nedir?
Osmanlı dönemi mutfak kültürüne baktığımızda, 1844 yılında Mehmet Kamil tarafından yazılan “Melceü’t Tabbahin” (Aşçıların Sığınağı) adlı kitapta böreğin adı “sade küt böreği” olarak geçmektedir. Bu kitapta börek; peynirli, kıymalı, cevizli ve sade olarak tarif edilmiştir. Daha sonra, 1864 yılında Turabi Efendi tarafından İngilizceye çevrilen “A Manual of Turkish Cookery” isimli kitapta da bu böreğin tarifi verilmiştir.
Kaynaklara dayanan bu bilgiler, böreğin aslında Osmanlı mutfağında sade küt böreği olarak bilindiğini gösteriyor. Dolayısıyla, "Kürt böreği" ismi tamamen yanlış bir yorumdan ibarettir.
Küt Böreğinin İçinde Ne Var?
Küt böreği, temel olarak aşağıdaki malzemelerle yapılır:
- Un
- Tereyağı veya margarin
- Şeker
- Nişasta
- Pudra şekeri (üzeri için)
Börek, çıtır katmanları ve üzerine serpiştirilen pudra şekeriyle bilinir. İsteğe bağlı olarak, içerisine ceviz veya fındık da eklenebilir.
Kömbe ile Karıştırılan Bir Rivayet
Kürt böreği olarak anılan bu börekle ilgili rivayetlerden biri, kömbe isimli bir hamur işiyle bağlantılıdır. Kömbe, genellikle kurabiye tarzında yapılır ve özellikle bayramlarda tercih edilir. Ancak kömbe hamurundan börek yapmak mümkün değildir. Böreğin kökenini kömbeye dayandırmak da bu yüzden tarihi gerçeklerle örtüşmez.
Bununla birlikte, Doğu Anadolu’da yapılan katmer ise süt, un, yağ ve bal karışımı ile hazırlanan farklı bir çörek çeşididir. Dolayısıyla, katmer ya da kömbenin Kürt böreği ile bir ilgisi bulunmamaktadır.
Osmanlı’dan Günümüze Küt Böreği
Osmanlı mutfağından günümüze kadar gelen bu börek, zamanla halk arasında isim değişikliğine uğramıştır. Özellikle 1928 yılında Latin alfabesine geçiş ile birlikte Osmanlı mutfağının bazı tarifleri unutulmuş veya yanlış şekilde adlandırılmıştır. Bu değişiklik, "Kürt böreği" isminin yaygınlaşmasına neden olmuştur. Ancak doğru ismi "küt böreği" ya da "sade börek" olarak kabul edilmelidir.
Küt Böreği İsminin Yanlış Kullanımı ve Tepkiler
Tarihi kaynaklara dayanmayan bu yanlış adlandırma, zaman içinde böreğin kökeniyle ilgili tartışmalara yol açmıştır. Ünlü modacı Cemil İpekçi gibi isimlerin bu böreği yanlış kaynaklarla tanıtması da tepkilere neden olmuştur. Oysa Türkiye’de mutfak kültürü üzerine çalışan birçok akademisyen ve araştırmacı, küt böreği isminin doğru olduğunu savunmaktadır.
Bu yanlış isimlendirme, mutfak kültürümüzdeki zenginliğin ve tarihi bilgilerin doğru şekilde aktarılması gerektiğini de gösteriyor.
Sıkça Sorulan Sorular
Kürt böreği mi, küt böreği mi doğru?
Doğru kullanım küt böreği şeklindedir. Osmanlı kaynaklarında "sade küt böreği" olarak geçmektedir.
Küt böreği nasıl yapılır?
Küt böreği, ince yufka katmanları, tereyağı ve şekerle yapılır. Üzerine pudra şekeri serpilir.
Kürt böreği ismi nereden geliyor?
Kürt böreği ismi halk arasında yanlış bir şekilde yayılmıştır. Tarihi kaynaklarda böreğin doğru adı küt böreği olarak geçer.
Kömbe ile küt böreği aynı mı?
Hayır, kömbe bir kurabiye çeşididir. Küt böreği ise farklı bir hamur işidir.
Küt böreği hangi mutfağa aittir?
Küt böreği, Osmanlı mutfağı kökenlidir ve birçok tarihi kaynakta yer alır.
